Welke impact hebben je voedselkeuzes?
We nemen je mee op een reis door een paar van de voedselomgevingen waarin we elke dag opnieuw keuzes maken, en we laten je zien welke impact je keuzes hebben. Kom mee boodschappen doen in de supermarkt, ga een hapje eten op restaurant en in de kantine, of bestel je maaltijd online en eet lekker gezellig thuis!
Waar zou je graag eten vandaag?
// Kies een van de bubbels
Waar zou je graag eten vandaag?
// Kies een van de bubbels
Waar zou je graag eten vandaag?
// Kies een van de bubbels
Waar zou je graag eten vandaag?
// Kies een van de bubbels
ONLINE BEZORGDIENSTEN
Voel je je wat moe vandaag? Of ben je een beetje lui? Wel, dankzij de online bezorgdiensten is take-away bestellen in de stad kinderspel geworden. Maar wat je waarschijnlijk niet beseft, is dat die diensten ook een grote invloed uitoefenen op wat je bestelt. Ontdek hoe ze jouw voedselkeuzes mee bepalen.
Bestel voor 30 euro en krijg 20% korting! Hoe vaak ben jij al niet ingegaan op die aanbiedingen door meer te bestellen? Online bezorgdiensten schuiven vaak deals en bepaalde restaurants naar voren, waardoor we misschien geneigd zullen zijn om meer dan nodig te bestellen en uit te geven.
Maar is het ook gezond? De meeste bezorgdiensten nemen deze categorie op in hun aanbod, waardoor de klanten gaan denken dat ze kiezen voor betere kwaliteit en gezondere voeding, terwijl dat in werkelijkheid niet altijd het geval is.
Comfortfood of voeding van mindere kwaliteit? Ongezonde voeding en/of producten van lagere kwaliteit worden vaak in de markt gezet als ‘comfortfood’. Dat leidt tot ongezonde en niet-duurzame eetgewoonten, en al helemaal wanneer de keuze aan comfortfood online zo groot is.
Voeg je filter toe
Standaard zijn de tabbladen van online bezorgdiensten doorgaans ingesteld op gerechten met vlees. Er is gewoonlijk ook veel meer keuze aan vleesgerechten dan aan duurzamere opties, waarvoor je een bijkomende filter moet instellen. Dit moedigt niet alleen de consumptie van vlees aan, maar doet ons ook vlugger naar niet-duurzame en/of ongezonde voeding grijpen.
Als je jouw koolstofvoetafdruk kende, wat zou je dan kiezen?
112 keuzemogelijkheden.
-Hoogste CO2-voetafdruk-
Op basis van de huidige vleesproductie en -consumptie draag je bij tot een uitstoot van 13,7 gigaton CO2(eq) per jaar.
112 keuzemogelijkheden.
-Hoogste CO2-voetafdruk-
Op basis van de huidige vleesproductie en -consumptie draag je bij tot een uitstoot van 13,7 gigaton CO2(eq) per jaar.
21 keuzemogelijkheden.
-Gemiddelde tot hoge CO2-voetafdruk-
Kies je voor een pescotarisch dieet, dan kun je de wereldwijde CO2e-uitstoot met 4 gigaton per jaar mee helpen terugdringen,* maar loop je wel het risico dat je niet-duurzame vis koopt waardoor je de overbevissing in de hand werkt.
-Ontdek de Duurzameviswijzer van WWF-
21 keuzemogelijkheden.
-Gemiddelde tot hoge CO2-voetafdruk-
Kies je voor een pescotarisch dieet, dan kun je de wereldwijde CO2e-uitstoot met 4 gigaton per jaar mee helpen terugdringen,* maar loop je wel het risico dat je niet-duurzame vis koopt waardoor je de overbevissing in de hand werkt.
-Ontdek de Duurzameviswijzer van WWF-
23 keuzemogelijkheden.
-Kleinere CO2-voetafdruk-
Kies je voor een vegetarisch dieet, dan kun je de wereldwijde CO2e-uitstoot met 6 gigaton per jaar mee helpen terugdringen.*
23 keuzemogelijkheden.
-Kleinere CO2-voetafdruk-
Kies je voor een vegetarisch dieet, dan kun je de wereldwijde CO2e-uitstoot met 6 gigaton per jaar mee helpen terugdringen.*
13 keuzemogelijkheden.
-Kleinste CO2-voetafdruk-
Kies je voor een veganistisch gerecht, dan kun je de wereldwijde CO2e-uitstoot met 8 gigaton per jaar mee helpen terugdringen.*
13 keuzemogelijkheden.
-Kleinste CO2-voetafdruk-
Kies je voor een veganistisch gerecht, dan kun je de wereldwijde CO2e-uitstoot met 8 gigaton per jaar mee helpen terugdringen.*
Ter referentie: 1 ton CO2 staat gelijk met 2,6 vluchten van Amsterdam naar Rome in economy class
**Vermindering van de uitstoot van broeikasgassen op basis van de wereldwijde implementatie van het desbetreffende dieet.
Wat online bezorgdiensten kunnen doen
Om duurzamere opties te promoten, kunnen online bezorgdiensten in zee gaan met meer handelaars die plantaardige producten op de markt brengen en kunnen ze de vegetarische en veganistische opties zichtbaarder maken.
Waar heb je zin in?
Online bezorgdiensten promoten vaak bepaalde voedingsproducten via de categorieën op hun startpagina of de filters in hun navigatietool. Dat maakt het nog makkelijker om onze gerechten te kiezen, maar het leidt ons ook naar welbepaalde keuzes.
// Kies een van de bubbels
Oeps, enkel ‘comfortfood’ kan binnen 20 minuten worden geleverd! Als je wilt dat je eten vlug wordt bezorgd, dan zul je iets uit de comfortfoodcategorie moeten kiezen.
Kies je bezorgmoment
Hoelang ben je bereid te wachten op je eten? We doen meestal een beroep op de online bezorgdiensten wegens het gemak. Langere leveringstijden kunnen dan ook een invloed hebben op onze keuzes.
// Kies een van de bubbels
Wat jij kunt doen
Bij het afrekenen van je bestelling kun je aangeven dat je geen overbodige verpakking wenst. Zo beperk je je hoeveelheid afval.Wat overheden kunnen doen
Op dit moment kunnen we niet kiezen in wat voor soort verpakking we ons eten laten bezorgen. De online bezorgdiensten zijn verantwoordelijk voor heel wat plasticafval, maar een goed overheidsbeleid en beperkende maatregelen kunnen de hoeveelheid plasticafval afkomstig van de online bestellingen mee helpen terugdringen. In juli 2021 is de Richtlijn van de EU betreffende kunststofproducten voor eenmalig gebruik in voege getreden, waardoor plastic bestek, rietjes, verpakkingen en tasjes sindsdien verboden zijn.
Kies je extra’s
Heb je die extra’s echt nodig? Veel online bezorgdiensten rekenen een surplus aan voor die extra’s, en dat kan de afvalberg mee terugdringen.
// Kies een van de bubbels
Plaats je bestelling
Het restaurant maakt je bestelling klaar. Neem intussen even de tijd om na te gaan wat jij kunt doen om onze voedselconsumptie gezonder en duurzamer te maken!
SUPERMARKT
Voor je gaat koken, moet je inkopen doen.
Kies je ingrediënten voor een zelfbereid pastagerecht!
Klinkt die lage prijs je als muziek in de oren? Jou niet alleen, wees gerust. Betaalbaarheid is vaak een erg belangrijke factor van onze voedselkeuze. En huismerken zijn meestal goedkoper dan de bekende merken.
Bekende merken zijn duurder, maar hun pasta is vaak ook van een betere kwaliteit. Alles hangt natuurlijk af van de inkoopnormen van elk merk, maar bij pasta van een betere kwaliteit kunnen de impact op de biodiversiteit en het gebruik van chemische middelen (zoals pesticiden en kunstmest) lager zijn.
Kies je pasta
// Kies een van de bubbels
Waarom zijn tomaten in blik zo goedkoop? Om de prijs voor de klant laag te kunnen houden, nemen de handelaars deel aan ‘omgekeerde veilingen’, waarbij de leveranciers of producenten het tegen elkaar opnemen om hun producten tegen een zo laag mogelijke prijs aan de handelaars te kunnen verkopen. Wie het goedkoopste product kan aanbieden, wint de veiling. Dat kan evenwel leiden tot een domino-effect: de landarbeiders worden uitgebuit en via de intensivering van de landbouw wordt de opbrengst opgedreven.
1.20 EUR
Heb je ooit al tomaten gekocht die nog aan hun steel vastzitten?
Onze perceptie van ‘vers’ heeft een impact op onze perceptie van kwaliteit en op onze bereidheid om dieper in de buidel te tasten. Veel marketeers spelen ook handig in op onze perceptie van duurzaamheid en doen aan greenwashing om hun producten te kunnen verkopen.
Wat jij kunt doen
Als je kiest voor tomaten met biokeurmerk, dan is de kans groter dat de productie eerlijker en milieuvriendelijker gebeurt.
Laat je niet vangen door greenwashingproducten. Maak je huiswerk om meer te weten te komen over de duurzaamheid van de verschillende producten en ondernemingen.
Wat overheden kunnen doen
De EU buigt zich momenteel over een voorstel dat haar voedselvoorzieningsketens duurzamer moet maken. Daarbij moet een duurzaamheidslabel de klant meer informatie aanreiken over de sociale en milieuaspecten die met de duurzaamheid gepaard gaan.
Kies je tomaten
// Kies een van de bubbels
Weet je het wel zeker? De productie van rundvlees is niet los te koppelen van ernstige problemen zoals land- en waterdegradatie, het verlies van biodiversiteit en de uitstoot van methaan. Maar dat wordt niet vermeld op de verpakkingen of labels.
Wist je dit al?
Eigenlijk betaal je twee keer voor je vlees: één keer aan de winkelkassa, en één keer via je belastingen. In 2019 ging 18-20% van het totale budget van de EU naar de ondersteuning van de veehouderij in Europa.
En wist je dit al?
We eten veel meer vlees dan goed is voor onze eigen gezondheid en die van de planeet.
Zet in plaats van vlees eens een groentesaus of peulvruchten op tafel
Er liggen steeds meer vleesalternatieven in de winkelrekken. De winkeliers brengen dat groeiende aanbod samen in een aparte afdeling, en zo vinden we makkelijker wat we zoeken. Toch kunnen die vleesvervangers (gemiddeld) nog duurder zijn dan traditioneel vlees.
Wist je dit al?
De Europese sojaproductie wordt steeds belangrijker voor de duurzame eiwitvoorziening. Nu al wordt in veel delen van Europa soja voor menselijke consumptie geteeld. De sojaplant haalt van nature stikstof uit de lucht, en heeft daarmee minder energie-intensieve kunstmeststoffen nodig.
Wat jij kunt doen
Probeer plantaardige alternatieven! Duurzame opties zijn peulvruchten en groenten, en je kunt zelfs je toevlucht nemen tot vleesalternatieven.
Wat winkeliers kunnen doen
Winkeliers kunnen via promoties en een doordachte plaatsing in de winkel meer duurzame plantaardige producten en alternatieven in de kijker zetten, en zouden dat ook moeten doen.
Wat overheden kunnen doen
De EU zou haar subsidies moeten aanwenden om duurzame productiesystemen te stimuleren. Overheden kunnen hun inwoners ook aanmoedigen om hun vleesconsumptie terug te schroeven door gezinnen met een laag inkomen te ondersteunen met vouchers voor duurzame voedingsproducten, of door een verlaging in te voeren van de btw op niet-vleesproducten zoals fruit en groenten.
Kies je vlees
// Kies een van de bubbels
De biologische productie van olijfolie biedt heel wat milieuvoordelen ten opzichte van de traditionele productie: de eigenschappen die een bodem gezond maken blijven beter bewaard, er wordt meer koolstofdioxide opgeslagen, en de biodiversiteit gaat erop vooruit.
De productie van olijfolie verloopt meestal grootschalig en erg intensief. Dat heeft al geleid tot bodemerosie en verlies van habitats en biodiversiteit.
Belangrijke opmerking
Niet alle landbouwers die biologische productiemethoden toepassen, krijgen het biolabel. Het hele proces neemt namelijk veel tijd in beslag en er hangt een prijskaartje aan dat niet alle landbouwers zich kunnen veroorloven. De biologische productie is ook duurder voor de landbouwers en vergt in de beginfases grote investeringen, terwijl de opbrengst lager uitvalt. Voedsel kan ook op andere manieren duurzaam geproduceerd worden. Denk daarbij maar aan de agro-ecologische benadering.Wat overheden kunnen doen
Overheden zouden agro-ecologische en biologische productiemethoden moeten ondersteunen om de voedselproductie duurzamer te maken.
Kies je olie
// Kies een van de bubbels
Bio is misschien wel duurder, maar je weet ook zeker dat er in de hele productieketen milieuvriendelijke methoden zijn toegepast! Het biokeurmerk zet producenten ertoe aan verantwoord om te gaan met energie en natuurlijke rijkdommen, de biodiversiteit te behouden, de vruchtbaarheid van de bodem te verbeteren en de waterkwaliteit te bewaken.
Wist je dit al?
De EU heeft de Van Boer tot Bord-strategie uitgewerkt met als doel om tegen 2030 25% van de landbouwgrond in te zetten voor de biologische landbouw.
Goedkoper, maar (waarschijnlijk) niet zo duurzaam! Soms bieden winkeliers de duurzame en niet-duurzame opties tegen uiteenlopende prijzen naast elkaar aan. Veel mensen zijn niet op de hoogte van de biologische productiemethoden en kiezen voor het minst duurzame alternatief. Andere winkeliers brengen dan weer alle biologische producten samen op een plek die niet zo makkelijk te vinden is.
En hoe zit het met de werkelijke kostprijs van ons voedsel?
Momenteel wordt geen rekening gehouden met de milieu- en sociale kosten bij de bepaling van de kostprijs van ons voedsel. Als de milieukosten meegerekend werden in de uiteindelijke prijs, dan zou ‘biologisch’ weleens een van de goedkoopste opties kunnen zijn.
Kies je knoflook
// Kies een van de bubbels
Maak een weloverwogen keuze als je dan toch echt kaas wilt. We grijpen vaak naar kaas die we al kennen, maar die is niet altijd duurzaam.
De klassieker … Parmezaanse kaas! Als consument zijn we geneigd er die producten uit te kiezen waarmee we het meest vertrouwd zijn, maar die zijn misschien niet altijd duurzaam geproduceerd. Marketingpraktijken schuiven bepaalde soorten voedsel naar voren, en zo wordt ons voedingspatroon minder gevarieerd.
Ooit al gehoord van gerijpte asagio? De kaas uit de Italiaanse regio Veneto wordt vaak gebruikt in, onder andere, pastagerechten en salades. Als consument zijn we veeleer geneigd te kiezen voor producten en merken die we vaak zien.
Weet je wel zeker dat je kaas wilt? De niet-duurzame zuivelproductie ligt mee aan de basis van problemen zoals intensief gebruik van land en drinkwater, watervervuiling, verlies van ecologisch belangrijke gebieden (zoals draslanden en bossen) en de uitstoot van methaan.
Wat jij kunt doen
We grijpen haast vanzelf naar producten die we kennen omdat ze ons vertrouwd voorkomen of beter in de markt worden gezet, maar we kunnen ook bewustere keuzes maken en de duurzaamheid daarbij laten voorgaan op de populariteit. Biologische opties, bijvoorbeeld, moeten voldoen aan strengere eisen op het vlak van dierenwelzijn en milieu.
Kies je kaas
// Kies een van de bubbels
Op weg naar de kassa loop je voorbij een grote koelkast vol flessen water. Ineens krijg je dorst en kom je in de verleiding er eentje te nemen! Maar wist je dat er in de levenscyclus van flessenwater fossiele brandstoffen gebruikt worden? Flessenwater draagt ook bij tot de klimaatverandering en de milieuvervuiling.
Waarom zou je frisdrank kopen als je thuis water hebt?
Vaak zetten winkeliers bepaalde producten in de kijker met acties zoals ‘2 voor de prijs van 1’. Dat zet ons ertoe aan meer voedsel en drank te kopen. We hebben het helemaal niet nodig, maar het geeft ons de indruk dat we geld sparen.
Denk je dat dit soort frisdrank gezonder is? Alleen maar omdat hij ‘calorievrij’ is? Labels zoals ‘calorievrij’ komen ‘gezonder’ over, maar het is vooral belangrijk dat je ook de andere nutritionele kwaliteiten bekijkt.
Wat overheden kunnen doen
Accurate en gestandaardiseerde informatie over de voedingswaarde van producten kan ons ertoe aanzetten om bepaalde voedingsproducten te kiezen of links te laten liggen. Het beleid op het vlak van etikettering moet strikt gehandhaafd worden opdat de consumenten niet op het verkeerde been zouden worden gezet door marketingtactieken.
Kies je drankje
// Kies een van de bubbels
Winkeliers plaatsen vaak ongezonde producten in de buurt van de kassa. Dat is een makkelijke manier om ons te verleiden. Het zet ons ertoe aan om net voor we afrekenen nog gauw producten te kopen die we niet nodig hebben. Het leidt ook tot ongezonde voedingsgewoonten.
Wist je dit al?
Het grootste deel van alle chocolade wordt geproduceerd en geconsumeerd in Europa en Noord-Amerika, ver weg van de velden in West-Afrika waar de meeste cacaobonen (bijna 75%) worden geteeld. De cacaoproductie is verstrengeld met complexe economische, sociale en ecologische problemen, zoals armoede, kinderarbeid, niet-duurzame landbouwpraktijken en ontbossing.
Wat jij kunt doen
Hou je aan je boodschappenlijstje! Denk erom dat de cacaobonen nog altijd grotendeels in monocultuur worden verbouwd, en dat de teelt ontbossing met zich meebrengt. Zoals voor alle andere voedingsproducten luidt ook hier de stelregel: consumeer met mate. Check waar de cacaobonen vandaan komen en ga op zoek naar producten met een keurmerk. De certificeringsnormen mogen dan wel niet perfect zijn, toch worden bepaalde milieu- en sociale criteria in rekening gebracht.
Wat overheden kunnen doen
Maatregelen die winkeliers verbieden ongezonde producten in de buurt van de kassa te plaatsen, kunnen onze blootstelling aan en consumptie van ongezonde voeding mee terugdringen. Overheden moeten ook investeren in polycultuur, in innovaties die de impact op het milieu tot een minimum beperken en tegelijkertijd de opbrengst vergroten, en in infrastructuren die een eerlijke verloning promoten om zo de illegale ontbossing en de uitbuiting van arbeiders tegen te gaan.
Net voor je afrekent
// Kies een van de bubbels
Heb je al een herbruikbare tas of neem je een rugzak mee? Geweldig!
Voor een toeslag van 0,10 euro!
Veel landen hebben beperkingen ingevoerd met betrekking tot plastic voor eenmalig gebruik. Dat betekent vaak dat je voor een tasje 0,10 euro extra moet betalen. Een klein bedrag, zou je denken, maar het heeft een enorme impact op onze keuzes. Het kan ons ertoe aanzetten nieuwe gewoonten aan te kweken en onze eigen herbruikbare tas mee te nemen.
Wat jij kunt doen
Neem zo vaak mogelijk een herbruikbare tas mee! Vergeet ook niet dat de eetwaren die je in je tas stopt een grote invloed hebben op de ecologische impact en op onze planeet! Als je meer plantaardige en duurzame voedingsmiddelen koopt, verklein je je ecologische voetafdruk en kun je met je aankoopgedrag ons voedselsysteem verbeteren.
Wil je een tasje?
// Kies een van de bubbels
Afrekenen
Neem even de tijd om na te gaan wat jij kunt doen om onze voedselconsumptie gezonder en duurzamer te maken terwijl de kassabediende de barcodes van je aankopen scant!
KANTINE
In kantines is er altijd keuze te over! Waar zul je vandaag voor kiezen?
De verschillende soorten vlees hebben allemaal hun eigen ecologische voetafdruk, maar gemiddeld genomen heeft de vleesproductie een grote impact door de uitstoot van broeikasgassen en het gebruik van land en water, en draagt ze sterk bij tot watervervuiling (door mest).
Tip
Bestel eens iets plantaardigs om je ecologische voetafdruk te verkleinen!
Plantaardige eiwitbronnen hebben een kleinere ecologische voetafdruk dan dierlijke eiwitbronnen. Minder en beter vlees eten is een duurzamere keuze.
Let goed op wat voor vis of zeevruchten je eet. Meer dan 85% van onze visbestanden is volledig geëxploiteerd of wordt zelfs overbevist, veel oceaanhabitats zijn vernield door industriele visserij, en er is nog altijd sprake van illegale en ongereglementeerde visserij. De keuze voor de juiste vis is wel degelijk belangrijk.
Ontdek de Duurzameviswijzer van WWF
Wat jij kunt doen
Vind je dat er onvoldoende duurzame opties op basis van plantaardige eiwitten worden aangeboden in jouw kantine? Ga dan aankloppen bij het personeel en breek een lans voor meer duurzame (en betaalbare) opties!
Wat kantines kunnen doen
Kantines kunnen duurzamer worden als ze meer plantaardige en vegetarische alternatieven aanbieden. Daarnaast dienen ze ook hun aanbod van vleesgerechten te vermideren en daarbij enkel duurzaam geproduceerd vlees te serveren.
Wat overheden kunnen doen
In de EU bestaan er – niet dwingende – richtlijnen om de openbare aanbestedingen groener te maken. De instellingen van de Europese Unie overleggen momenteel over de invoering van verplichte duurzaamheidscriteria die specifiek op openbare aanbestedingen gericht zijn.
Waar heb je zin in?
Hoe kunnen publiek toegankelijke kantines met zo’n groot aanbod uitpakken? Alles begint meestal met een aanbestedingsprocedure, waarbij de kantine in zee moet gaan met de goedkoopste leverancier. Het probleem is dat daarbij maar heel zelden rekening wordt gehouden met de ecologische en sociale kosten die gepaard gaan met de voedselvoorziening.
// Kies een van de bubbels
Zou je je bedenken als …
Momenteel is er in de kantines geen informatie over de voedingswaarde beschikbaar. Stel dat die informatie bij de verschillende gerechten geplaatst werd, zou dat dan een invloed hebben op je keuze?
Choose again, but this time informed!
Bruine rijst
Witte rijst vult je maag, maar volkorenvariëteiten, zoals bruine rijst, hebben een grotere voedingswaarde. Ze bevatten ook meer vezels, eiwitten en mangaan.
| Gekookte bruine rijst | gekookte witte rijst | |
|---|---|---|
| Energie | 112 | 130 |
| Koolhydraten | 23,5 g | 28,2 g |
| Vezels | 1,8 g | 0,4 g |
| Vet | 0,8 g | 0,3 g |
| Eiwitten | 2,3 g | 2,7 g |
| IJzer: | 0,5 mg | 1,2 mg |
| Magnesium | 44 mg | 12 mg |
| Fosfor | 77 mg | 43 mg |
| Zink | 0,6 mg | 0,5 mg |
| Koper | 0,1 mg | 0,1 mg |
| Mangaan | 1,1 mg | 0,5 mg |
Frieten
Frieten zijn in veel kantines niet weg te denken. Er is altijd wel vraag naar en het is makkelijk en goedkoop te bereiden. In vergelijking met andere opties hebben frieten evenwel een lagere voedingswaarde, terwijl ze meer calorieën en verzadigde vetten bevatten.
Frieten vs. gebakken aardappelen (100 g)
| Frieten | Gebakken aardappelen | |
|---|---|---|
| Energie | 312 | 93 |
| Koolhydraten | 41,4 g | 21,2 g |
| Vezels | 3,8 g | 2,2 g |
| Vet | 14,7 g | 0,13 g |
| Eiwitten | 3,4 g | 2,5 g |
Gestoomde/gegrilde groenten
Gestoomde of gegrilde groenten hebben een hoge voedingswaarde en zitten boordevol vitaminen en mineralen die we nodig hebben in een evenwichtig en gezond voedingspatroon. Broccoli, bijvoorbeeld, is rijk aan vezels, vitamine C, calcium, kalium, foliumzuur, ijzer, zink, noem maar op.
| Energie | 27.3 |
| Koolhydraten | 5,6 g |
| Vezels | 2,6 g |
| Vet | 0,32 g |
| Eiwitten | 1,86 g |
| Vitamine C | 50,6 mg |
| Foliumzuur | 84,2 µg |
| Calcium | 31,2 mg |
| IJzer | 0,5 mg |
| Magnesium | 16,4 mg |
| Fosfor | 52,3 mg |
| Kalium | 229 mg |
| Mangaan | 0,2 mg |
Wat kantines kunnen doen
Meer informatie aanreiken omtrent de voedingswaarde en de impact op het milieu om zo de gezondere en duurzamere opties mee te promoten. Kantines zouden volle rijst en volkorenpasta, en gestoomde en gegrilde groenten betaalbaarder moeten maken ten opzichte van minder gezonde opties.
Kies je bijgerecht
Wat wil je graag eten bij je hoofdgerecht?
// Kies een van de bubbels
Dat klinkt als de gezondste optie, toch? Veel mensen ervaren fruitsalade als een gezond en kwaliteitsvol product, maar in werkelijkheid kan je dessert vol toegevoegde suikers zitten en helemaal niet zo vers meer zijn.
Taarten zijn standaard te verkrijgen in kantines. Ze bevatten veel calorieën en suikers, en kosten zowat evenveel, of zelfs minder, dan fruitsalade. Ook de betaalbaarheid heeft een impact op onze voedselkeuzes.
Neem in plaats daarvan een appel of een sinaasappel
Wat overheden kunnen doen
Een aantal EU-landen heeft al een suikertaks ingevoerd om voedingsgerelateerde ziekten zoals hartaandoeningen en diabetes mee te voorkomen. De EU kan ook de krachten bundelen met de lidstaten om de consumptie van fruit en groenten te stimuleren via de financiering van schoolprogramma’s. Lidstaten kunnen gezondere en duurzamere voeding ook toegankelijker maken voor iedereen door de btw op dat soort producten te verlagen en vouchers te voorzien voor gezinnen met een laag inkomen.
Kies je dessert
Hoe vaak laat je de desserts links liggen? We hebben niet echt een dessert nodig, maar in de meeste kantines vind je wel een dessertafdeling. De beschikbaarheid van en de toegankelijkheid tot (ongezonde) dessertopties zetten de consumenten vaak aan tot het maken van ongezonde voedselkeuzes.
// Kies een van de bubbels
Het spijt ons, maar deze keuze is niet beschikbaar. Beleidsmaatregelen die ongezonde dranken weren uit kantines (van universiteiten), kunnen de consumptie van ongezonde producten zoals frisdrank terugdringen.
Geen zin in iets zoets of cafeïnehoudends? Dan is er nog altijd kraantjeswater! Kantines kunnen een tandje bijsteken door gratis kraantjeswater te promoten, want dit is zowel de betaalbare als de gezondere keuze.
Bij de huidige aanbestedingsprocedures wordt geen rekening gehouden met de sociale kostprijs van de productie. Koffie en thee in kantines kunnen afkomstig zijn van toeleveringsketens die landbouwers en oogsters geen fair loon betalen en tot meer ontbossing leiden.
Wat jij kunt doen
Kies voor kraantjeswater en ga voor koffie of thee met een keurmerk. De normen waaraan die labels moeten voldoen mogen dan wel niet perfect zijn, toch worden er een aantal belangrijke milieu- en sociale criteria vooropgesteld. Dankzij de keurmerken kun je kiezen voor producten die beter traceerbaar, duurzamer en fair zijn, factoren die niet altijd vanuit het beleid worden ondersteund.
Wat kantines kunnen doen
Kantines zouden alleen koffie- en theeproducten mogen aanbieden die traceerbaar zijn en/of een keurmerk hebben. Om de overstap naar duurzamere opties mee te vergemakkelijken, kun je dit bespreken met je medestudenten of met andere klanten van de kantine. Je kunt ook het personeel aanspreken en een lans breken voor meer duurzame en betaalbare opties! Vraag meer transparantie en informatie over het voedselaanbod van je kantine.
Wat overheden kunnen doen
De Europese Commissie heeft een regelgeving aangenomen waardoor enkel nog ontbossingsvrije producten op de Europese markt mogen komen. Dat zou naar schatting goed zijn voor een vermindering van de CO2-uitstoot met 31 miljoen ton per jaar. De overheden van de lidstaten moeten die nieuwe wet nu nog op het nationale niveau goedkeuren en implementeren.
Kies je drankje
Neem je meestal iets te drinken bij je eten?
// Kies een van de bubbels
Checkout
Neem even de tijd om na te gaan wat jij kunt doen om onze voedselconsumptie gezonder en duurzamer te maken terwijl je in de rij staat om af te rekenen!
RESTAURANT
Je hebt met je vrienden en familie afgesproken in je lievelingsrestaurant. Welk vervoermiddel kies je om daar te geraken?
Kleine CO2-voetafdruk
Huur er een!
Veel gemeenten en bedrijven bieden hun inwoners en klanten een vorm van fietsdelen aan.
Kleine CO2-voetafdruk
31 g CO2e/km (REF)
Je zult 2 verschillende metrolijnen moeten nemen.
25 minuten | €7 - €15
Grote CO2-voetafdruk
150 g CO2e/km (REF)
De rit zal, naar schatting, goed zijn voor een uitstoot van 1,4 kilo CO2 (equivalent) en zal je minstens 7 euro kosten. Weet je zeker dat je de auto wilt nemen?
Kleine CO2-voetafdruk
Wat jij kunt doen
De afstand kan een impact hebben op onze voedselkeuzes, maar als je kiest voor restaurants of winkeliers die duurzamere opties aanbieden, dan kun je je ecologische voetafdruk verkleinen en tegelijkertijd ook milieubewuste ondernemingen steunen.
Hoe ga je ernaartoe?
Wanneer heb je voor het laatst nog eens dingen gezegd als “Het is te ver” of “Ik ben uitgehongerd, we zullen te lang onderweg zijn”? De bereikbaarheid en de ligging van een restaurant spelen een grote rol in je voedselkeuzes.
// Kies een van de bubbels
Kies uit het menu
Misschien zijn we ons er niet altijd van bewust, maar de manier waarop een menu ontworpen en ingedeeld is, heeft wel degelijk een impact op onze voedselkeuzes.
// Kies een van de bubbels
Wat restaurants kunnen doen
Restaurants kunnen kiezen voor een plantaardig ‘Gerecht van de Dag’ om de klanten duurzamere keuzes te laten maken.
Smakelijk!
Kies een van de aanbevolen gerechten van het restaurant
Hoe vaak bestel je het gerecht van de dag? Restaurants zetten met hun speciale menu’s meestal bepaalde producten of gerechten in de kijker.
// Kies een van de bubbels
Vaak slaan restaurants die vis en zeevruchten in die populair zijn bij de klanten (zoals zalm, kabeljauw en garnalen), en meestal een hogere milieu- en sociale impact hebben, in plaats van te kiezen voor duurzamere opties zoals bijvangst of zeewier.
Vlees wordt vaak afgenomen van groothandels. Dat komt de traceerbaarheid niet ten goede en zo is het moeilijk te achterhalen waar het vlees precies vandaan komt. Door dit gebrek aan traceerbaarheid is er maar weinig informatie beschikbaar over, onder andere, het dierenwelzijn en de milieu-impact.
Plantaardige gerechten zijn doorgaans duurzamer, maar de meeste restaurants bieden maar een beperkt aantal plantaardige alternatieven aan.
Labels maken mensen die er een vegetarisch of plantaardig dieet opna houden meteen duidelijk wat hun opties zijn, maar zorgen er vaak ook voor dat vleeseters geen vegetarische gerechten bestellen.
Wat restaurants kunnen doen
Restaurants en winkeliers kunnen meer plantaardige opties aanbieden en kiezen voor rechtstreekse handel met de producenten of voor kortere voedselvoorzieningsketens.
Wat overheden kunnen doen
De EU buigt zich momenteel over een wet die de voedselindustrie zou verplichten transparanter te worden en in te zetten op een beter inkoopbeleid. Overheden moeten samenwerken met organisaties om maatregelen uit te werken en te implementeren om zo tot ‘betere’ voedselsystemen te komen: systemen die een kleinere impact hebben op het milieu, de biodiversiteit en het dierenwelzijn ten goede komen, en de gezondheid van de mens bevorderen.
Zou je een andere keuze maken als…
Stel dat een menu voor het grootste deel bestaat uit vegetarische en plantaardige gerechten, en dat vlees of vis en zeevruchten als bijgerecht vermeld staan.
Vis of zeevruchten zijn goed voor een toeslag van 2 euro. Weet je zeker dat je dit wilt bestellen?
Als je vlees wilt, betaal je 1,5 euro extra. Weet je zeker dat je dit wilt bestellen?
Wat restaurants kunnen doen
Restaurants en winkeliers kunnen meer plantaardige opties aanbieden en kiezen voor rechtstreekse handel met de producenten of voor kortere voedselvoorzieningsketens.
Wat overheden kunnen doen
De EU buigt zich momenteel over een wet die de voedselindustrie zou verplichten transparanter te worden en in te zetten op een beter inkoopbeleid. Overheden moeten samenwerken met organisaties om maatregelen uit te werken en te implementeren om zo tot ‘betere’ voedselsystemen te komen: systemen die een kleinere impact hebben op het milieu, de biodiversiteit en het dierenwelzijn ten goede komen, en de gezondheid van de mens bevorderen.
Smakelijk!
kies je hoofdgerecht
// Kies een van de bubbels
Dat was heel erg lekker maar wel wat veel…
In restaurants waar het er veeleer informeel aan toegaat, is het gebruikelijker om de restjes mee te geven, ook al omdat de porties er vaak groter zijn dan in verfijndere etablissementen.
In klasserestaurants kan restjes achterlaten de norm zijn. Maar we hebben ook een tip: neem je eigen doosje mee zodat je de overschotjes niet tegen je zin hoeft achter te laten.a
Wat jij kunt doen
Als consument kunnen we voedselverspilling tegengaan door niet meer te bestellen dan wat we echt nodig hebben.
Wat restaurants kunnen doen
Restaurants horen je geen overmatige porties voor te schotelen. Ze zouden ook moeten ijveren voor een cultuur waarin overschotjes meenemen de norm is om zo de strijd aan te binden met de voedselverspilling, die wereldwijd een van de hoofdoorzaken van de methaanuitstoot is.
Wat overheden kunnen doen
De EU legt momenteel dwingende doelstellingen vast om voedselverspilling tegen te gaan in het kader van de Waste Framework Directive.
Kies wat je doet met je restjes
De regels van het restaurant zullen mee bepalen wat je met je restjes doet. Is het er de gewoonte dat de obers je vragen of je de restjes wilt meenemen naar huis? Of nemen ze de overschotjes meteen weg als ze zien dat je klaar bent met eten?
// Kies een van de bubbels
Vraag de rekening
Neem intussen even de tijd om na te gaan wat jij kunt doen om onze voedselconsumptie gezonder en duurzamer te maken!
De verandering begint op je bord.
Zoals je ziet, hebben onze voedselkeuzes een enorme impact op onze eigen gezondheid en op die van de planeet. Onze voedselproductie is goed voor om en bij de 34% van de totale uitstoot van broeikasgassen. Ze is ook nog altijd de voornaamste oorzaak van ontbossing en het verlies van natuurlijke ecosystemen, en dat is dan weer nefast voor de biodiversiteit. Een derde van alle land en wordt gebruikt voor de teelt van gewassen en voor de veehouderij.
Maar de voedselproductie is niet het enige probleem: zowat een derde van alle voedsel dat wereldwijd wordt geproduceerd, wordt niet gegeten. Een groot deel belandt op stortplaatsen om daar weg te rotten. Bij dat proces komt methaan vrij, een broeikasgas dat 25 keer zo schadelijk is als koolstofdioxide.
Onze voedselsystemen hebben niet alleen een grote ecologische en sociale impact, maar zijn bovendien ook verantwoordelijk voor de ongezonde voedingspatronen die 1 op 5 Europese overlijdens mee veroorzaken.
Maar wat kun jij dan doen?
Wat kunnen wij, als individuen, veranderen om onze impact terug te dringen en een klimaat- en biodiversiteitsramp af te wenden? Hieronder ontdek je welke 6 dingen je kunt doen om onze voedselsystemen duurzamer te helpen maken:
Kies vaker voor plantaardige opties
Plantaardige producten hebben een kleinere ecologische voetafdruk dan dierlijke producten. Kies ervoor om zo vaak mogelijk minder vlees en vis (maar wel van betere kwaliteit) te eten.
Kies voedselproducten die duurzaam geproduceerd zijn
Zet je koopkracht in om de duurzame productie te steunen (zoals biologische, agro-ecologische en regeneratieve methoden). Je kunt je voedsel ook rechtstreeks afnemen van producenten of leveranciers die investeren in duurzame productiemethoden.
Ga op zoek naar certificatielabels, zoals ‘biologisch’, die voldoen aan bepaalde milieu- en sociale criteria, ook al vind je die informatie niet altijd makkelijk terug in de warenhuizen. De certificatienormen zijn niet perfect, maar brengen de standaardisering van de duurzame voedselproductie toch wat dichterbij.
Verspil zo weinig mogelijk voedsel
Voedselverspilling tegengaan is een volgende stap. Probeer enkel datgene te kopen wat je echt nodig hebt en eet ook je restjes op.
Spreek met de verantwoordelijken
Ga het gesprek aan met de verantwoordelijken in scholen, kantines, restaurants of lokale winkels en vraag hun naar hun toeleveringsketens. Bundel de krachten met andere mensen die ijveren voor een systemische verandering en breek een lans voor meer duurzame opties en transparante informatie over voedselproducten.
Stem voor duurzame beleidsmaatregelen en draag ze mee uit
Vraag je lokale, regionale en nationale leiders om wetten in te voeren die de duurzame voedselsystemen steunen en versterken. Eis meer beleidsmaatregelen die duurzame voedselproducten toegankelijker en betaalbaarder maken voor mensen van alle rangen en standen.
Lees meer over de Verordening op het Duurzaam EU-voedselsysteem die momenteel wordt uitgewerkt.
Verdiep je in de impact van ons voedsel
Het is belangrijk dat je beseft in welke mate je voedselomgevingen je keuzes beïnvloeden. Onze voedselkeuze wordt natuurlijk mee bepaald door factoren zoals prijs en vertrouwdheid, maar vergeet niet dat je als consument ook de macht hebt om systemische veranderingen mee in gang te zetten: gebruik zowel je koopkracht als consument van duurzame voedselproducten als je activisme om een beter systeem te eisen.
Het is niet altijd makkelijk om er de duurzame voedselproducten uit te pikken, maar met kleine aanpassingen kom je al een heel eind. Zie de Eat4Change Guide met betrekking tot duurzame aanpassingen.
Je hoeft geen strak omlijnd dieet te volgen. Je hoeft ook geen fortuinen uit te geven. Je mag nog altijd genieten van je lievelingsgerechten en nieuwe favoriete eetwaren ontdekken. Een paar kleine veranderingen volstaan al om gezond, heerlijk voedsel, dat zowel voor jou als voor de planeet goed is, te bereiden en te eten.
Welk beleid hebben we nodig?
Zoals gaandeweg duidelijk is geworden, is de manier waarop we voedsel produceren en consumeren niet alleen niet-duurzaam, maar ook nog eens schadelijk voor onze gezondheid. Onze voedselomgevingen zijn in grote mate bepalend voor de voedselkeuzes die we maken. Een systemische verandering dringt zich dan ook op. Jarenlang al wachten we op die verandering, maar het ontbrak onze overheden tot nog toe aan politieke wil om wetten in te voeren die het probleem daadwerkelijk aanpakken.
Steun de Verordening op het Duurzaam EU-voedselsysteem
Gelukkig werkt de EU momenteel aan een voorstel voor een Verordening op het Duurzaam EU-voedselsysteem die gericht is op de integratie van duurzaamheid in alle beleidsmaatregelen die te maken hebben met voeding, zoals ook productie, marketing en consumptie. Dit is een unieke kans om onze voedselomgevingen duurzamer te maken en mensen ertoe aan te zetten betere voedselkeuzes te maken en gezondere voedingspatronen aan te nemen.
In de zomer van 2022 heeft WWF een onderzoek naar de voedingsgewoonten in 12 EU-landen laten uitvoeren om na te gaan hoe de burgers tegenover voeding staan en welke acties hun politieke vertegenwoordigers kunnen ondernemen om voedselsystemen duurzamer te maken. Uit de resultaten is gebleken dat 3 op 4 Europese consumenten vinden dat de regeringen van de EU-lidstaten de prijs van milieuvriendelijke en gezonde voeding moeten verlagen en de mensen duurzame voedselkeuzes moeten helpen maken.
Dit is onze kans om de stukgelopen voedselsystemen van de EU te herstellen! Als we willen dat de nieuwe verordening echt doeltreffend is en tot een blijvende verandering leidt, dan moet ze:
- Doelstellingen voor 2050 vastleggen om zo een duidelijk pad uit te stippelen voor de transitie naar duurzamere voeding.
- De consumptie mee doen opschuiven in de richting van gezondere en duurzamere voedingspatronen met minder dierlijke producten. Een nieuw etiketteringssysteem moet de consumenten daarbij meer informatie verschaffen. Daarnaast moeten er beleidsmaatregelen worden genomen, moeten misleidende reclame- en promotiepraktijken aan banden worden gelegd en moeten er voedingsrichtlijnen komen.
- Bindende criteria vastleggen voor openbare aanbestedingen met betrekking tot voeding om zo de inkoop van sociaal en ecologisch duurzaam voedsel te promoten.
- Leiden tot lagere prijzen voor duurzame voeding door beleidsmaatregelen in te voeren die uitgaan van de werkelijke kostprijs van voedsel, waarbij ook rekening wordt gehouden met de milieu- en sociale impact, en die ook oneerlijke concurrentie voorkomen.
- De lidstaten verplichten om Nationale Voedselplannen op te stellen die meetbare doelstellingen bevatten met betrekking tot de duurzaamheid van voeding op het nationale niveau.
Bronnen
Vlees & Zuivel
Vis en zeevruchten
De impact van de voedselproductie
- Kom meer te weten over de impact van de voedselproductie en -consumptie van de EU op de planeet
- Kom meer te weten over de impact van de landbouw
- Kom meer te weten over de impact van de ontbossing
- Ontdek wat de impact van suiker is op het milieu
- Kom meer te weten over de duurzaamheid van de productie van olijfolie
- Kom meer te weten over de sociale kost van tomaten in blik
Voedselomgevingen
Openbare aanbestedingen
Werkelijke kosten van voeding
Voedselverspilling
Ik heb nog altijd trek. Ik wil meer te weten komen!